వర్గం: Muhammad & Seerah

5 ఆడియో భాగాలు :

పార్ట్ 1:

ఈ ప్రసంగంలో, వక్త అల్లాహ్‌ను స్తుతించిన తర్వాత ఇస్లాంలో స్త్రీ యొక్క ఉన్నత స్థానాన్ని వివరిస్తారు, సుగుణవతి అయిన స్త్రీ ఈ ప్రపంచంలోని ఉత్తమ సామాగ్రి అని తెలిపే ఒక హదీస్‌ను ఉదహరిస్తారు. ఆ తర్వాత, వక్త విశ్వాసుల తల్లి ఆయిషా సిద్దీఖా (రదియల్లాహు అన్హా) జీవిత చరిత్రను వివరిస్తారు. ఆమె వంశం, ఆమెకు సంతానం లేకపోయినప్పటికీ “ఉమ్మె అబ్దుల్లా” అనే కున్నియత్ (బిరుదు పేరు) ఎలా వచ్చిందో వివరిస్తారు. ఇంకా, ఆమె యొక్క అనేక బిరుదులైన ఉమ్ముల్ మూమినీన్ (విశ్వాసుల తల్లి), హబీబా (ప్రియమైనది), హుమైరా మరియు మువఫ్ఫకా వంటి వాటి వెనుక ఉన్న కారణాలను మరియు ప్రాముఖ్యతను హదీసులు మరియు ఖురాన్ ఆధారంగా వివరిస్తారు.

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
[అల్హందులిల్లాహి రబ్బిల్ ఆలమీన్]
సకల లోకాల ప్రభువైన అల్లాహ్‌కే సర్వ స్తోత్రాలు.

وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ
[వల్ ఆఖిబతు లిల్ ముత్తఖీన్]
మరియు అంతిమ విజయం దైవభీతిపరులకే.

وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى سَيِّدِ الْأَنْبِيَاءِ وَالْمُرْسَلِينَ
[వస్సలాతు వస్సలాము అలా సయ్యిదిల్ అంబియాయి వల్ ముర్సలీన్]
మరియు శాంతి మరియు శుభాలు ప్రవక్తల నాయకునిపై మరియు దైవసందేశహరులపై వర్షించుగాక.

وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ
[వమన్ తబిఅహుం బిఇహ్సానిన్ ఇలా యౌమిద్దీన్]
మరియు ప్రళయదినం వరకు ఉత్తమ రీతిలో వారిని అనుసరించిన వారిపై కూడా.

أَمَّا بَعْدُ
[అమ్మాబాద్]
ఇక ఆ తర్వాత.

సర్వ స్తోత్రాలు, అన్ని విధాల పొగడ్తలు, సర్వలోక ప్రభువైన, పాలకుడైన అల్లాహ్‌కే శోభిస్తాయి. అనంత కరుణా శుభాలు అంతిమ దైవ ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లంపై, ఆయన కుటుంబీకులపై, ఆయన ప్రియ సహచరులపై అల్లాహ్ సుబ్ హాన వ త’ఆలా తన అనుగ్రహాలను వర్షింపజేయుగాక.

అభిమాన సోదరులారా, మీకందరికీ నా ఇస్లామీయ అభివాదం

السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ
[అస్సలాము అలైకుం వరహమతుల్లాహి వబరకాతుహు]
మీపై అల్లాహ్ యొక్క శాంతి, కారుణ్యం మరియు శుభాలు వర్షించుగాక.

ఈ రోజు మనం ఆదర్శ మూర్తి, ఆదర్శ మహిళ, విశ్వాసుల మాతృమూర్తి, ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా గురించి తెలుసుకోబోతున్నాం.

స్త్రీ స్థానం

ప్రపంచపు గొప్ప సౌభాగ్యం స్త్రీ. ఆ కోమలాంగి గనక భార్య రూపంలో వస్తే, ఆమె తన భర్త పాలిట, తన పిల్లల పాలిట సౌభాగ్యవతిగా అవతరిస్తుంది.

సత్కార్యం అంటే కేవలం తల మీద గుడ్డ కప్పుకోవటం, ముఖానికి గుడ్డ అడ్డం పెట్టుకోవటం మాత్రమే కాదు. అది అందులో భాగం కావచ్చు. అయితే, నిజమైన సత్కార్యం ఏమిటంటే, స్త్రీ తనకు శోభాయమానమైన మౌలిక సుగుణాలను కలిగి ఉండాలి. ఏ స్త్రీలోనైనా ఆ ప్రాథమిక గుణాలు లేకపోతే ఆ వైవాహిక జీవితం ప్రాణాంతకంగా పరిణమిస్తుంది.

స్త్రీ గురించి అంతిమ దైవ ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఇలా ప్రవచించారు.

ఉత్తమ సామాగ్రి గురించి హదీస్

الدُّنْيَا كُلُّهَا مَتَاعٌ وَخَيْرُ مَتَاعِ الدُّنْيَا الْمَرْأَةُ الصَّالِحَةُ
[అద్దునియా కుల్లుహా మతా వ ఖైరు మతాయిద్దునియా అల్ మర్అతుస్సాలిహా]
ఈ ప్రపంచమంతా ఒక తాత్కాలిక వసతి, మరియు ఈ ప్రపంచంలోని ఉత్తమ వసతి సుగుణవతి అయిన స్త్రీ.

ఈ హదీస్ ముస్లిం గ్రంథంలో ఉంది.

ప్రపంచం మొత్తం కేవలం కొన్ని రోజుల జీవన సామగ్రి. అందులో అన్నిటికంటే మేలైన సామగ్రి సుగుణవతి అయిన స్త్రీ.

الله أكبر
[అల్లాహు అక్బర్]
అల్లాహ్ గొప్పవాడు.

స్త్రీ యొక్క విలువ, స్త్రీ యొక్క ప్రాముఖ్యత, స్త్రీ యొక్క గొప్పతనం మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఒక్క వాక్యంలో చెప్పేశారు. ఈ పూర్తి ప్రపంచం, ఈ ప్రపంచం యొక్క విలువ, ఈ ప్రపంచంలోని అందచందాలు, ఆస్తి, ఐశ్వర్యాలు, హోదాలు, పదవులు, డబ్బు, బంగారం, వెండి, ఆణిముత్యాలు, వజ్రాలు, ఈ పూర్తి ప్రపంచం, ప్రపంచం యొక్క సామగ్రి ఇవన్నీ ఒక పక్క పెట్టి, మరో పక్క సుగుణవతి అయిన స్త్రీ. అంటే ఈ మొత్తం ప్రపంచపు సామగ్రి కంటే సుగుణవతి అయిన స్త్రీ గొప్పది, మేలైనది అని మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం సెలవిచ్చారు.

ప్రియ సోదరులారా, ఇటువంటి గొప్ప సుగుణవతులలో ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా ఒకరు. ఆవిడ రదియల్లాహు అన్హా గురించి ఇన్షా అల్లాహ్ మనం ఈ రోజు క్లాసులో కొన్ని విషయాలు తెలుసుకుందాం.

ఆయిషా (రదియల్లాహు అన్హా) గారి వంశం మరియు జీవితం

ఆవిడ పేరు ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా. తండ్రి పేరు అబూబకర్ సిద్దీఖ్ రదియల్లాహు అన్హు. ప్రవక్త గారి ప్రాణమిత్రులు, పురుషులలో అందరికంటే ముందు ప్రథమంగా ఇస్లాం స్వీకరించిన వారు. ఆ అబూబకర్ సిద్దీఖ్ రదియల్లాహు అన్హు కూతురు ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా.

ప్రవక్త గారి వంశం, ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హా గారి వంశం ఏడు లేదా ఎనిమిదవ తరములో ఒకటైపోతుంది. ఏడు లేదా ఎనిమిదవ తరములో ముర్రా బిన్ కాబ్ ఉన్నారు. ఆ ముర్రా బిన్ కాబ్ కి ఒక కుమారుడు తైమ్, ఇంకో కుమారుడు కిలాబ్. ముర్రా బిన్ కాబ్ మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం యొక్క వంశంలో ముహమ్మద్ బిన్ అబ్దుల్లా బిన్ అబ్దుల్ ముత్తలిబ్ ఈ వంశంలో ఏడు లేదా ఎనిమిదవ తరములో ముర్రా బిన్ కాబ్ ఉన్నారు. ఆ ముర్రా బిన్ కాబ్ కి ఒక కుమారుడు తైమ్, ఇంకో కుమారుడు కిలాబ్. ఆ తైమ్ నుంచి అబూబకర్ రదియల్లాహు అన్హు, ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హా. అదే ముర్రా బిన్ కాబ్ యొక్క ఇంకో కుమారుడు కిలాబ్ నుంచి మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం. అంటే ఏడు లేదా ఎనిమిదవ తరములో మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం అలాగే ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా వంశం ఒకటైపోతుంది.

ఆయిషా (రదియల్లాహు అన్హా) గారి కున్నియత్: ఉమ్మె అబ్దుల్లా

ఇక బిరుదుల కంటే ముందు కున్నియత్ గురించి చెప్తాను ఇన్షా అల్లాహ్. కున్నియత్. కున్నియత్ అంటే అరబ్ దేశాలలో ఉన్న వారికి బాగా తెలుసు ఇది. సంతానం పేరుతో పిలువబడటాన్ని కున్నియత్ అంటారు. సంతానం పేరుతో పిలువబడటాన్ని కున్నియత్ అంటారు. అబూ అబ్దుల్లా, అబ్దుల్లా కి తండ్రి. అబూ ముహమ్మద్, ముహమ్మద్ కి తండ్రి. ఆ విధంగా. మన ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం కున్నియత్ ఏమిటి? అబుల్ ఖాసిం. మన ప్రవక్త గారి ఒక కుమారుడు ఖాసిం. బాల్యంలోనే మరణించారు. ఆ ఖాసిం పేరుతో అబుల్ ఖాసిం. ఖాసిం కి తండ్రి అని అర్థం.

ఆ విధంగా ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క బిరుదు ఉమ్మె అబ్దుల్లా. సంతానం పేరుతో పిలువబడటాన్ని కున్నియత్ అంటారు. ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క కున్నియత్ ఉమ్మె అబ్దుల్లా. అబ్దుల్లా కి తల్లి అని. ఇక్కడ ఒక ప్రశ్న రావచ్చు. ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా కడుపున సంతానం పుట్టలేదు. సంతానం కలగలేదు. మరి సంతానం లేకుండా అబ్దుల్లా కి తల్లి ఎలా అయింది? ఆ కున్నియత్ ఎలా వచ్చింది? అనే విషయం తెలుసుకోవాలంటే ఒక హదీస్ మనం తెలుసుకోవాలి.

ఆ హదీస్ అబూ దావూద్, ఇబ్నె మాజా, అహ్మద్, బైహఖీ వగైరా హదీస్ గ్రంథాలలో ఉంది. ఈ హదీస్‌ని అల్లామా అల్బానీ రహమతుల్లాహి అలైహి సహీ అన్నారు. అన్ ఉర్వా, ఉర్వా రదియల్లాహు అన్హు కథనం. ఒకసారి ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా దైవ ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లంని ఇలా విన్నవించుకున్నారు. యా రసూలల్లాహ్, ఓ దైవ ప్రవక్తా, కుల్లు సవాహిబీ లహున్న కునా. నా స్నేహితులందరికీ, స్నేహితురాళ్ళందరికీ కున్నియత్ ఉంది. నా స్నేహితురాలు వారందరూ తమ తమ బిడ్డల తల్లులు అని పిలువబడుతున్నారు. వారందరికీ కున్నియత్ ఉంది. మరి నేను ఎవరి తల్లి అని అనిపించుకోవాలి, పిలిపించుకోవాలి అని ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం గారితో ఈ విధంగా విన్నవించుకుంటే, అప్పుడు దైవ ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఈ విధంగా సెలవిచ్చారు. ఖాల్, ఫక్తునీ బిబ్నికి అబ్దుల్లాహిబ్ని అజ్జుబైర్ యఅనీ ఇబ్ని ఉఖ్తిహా. ఓ ఆయిషా, నువ్వు నీ కొడుకు అయిన అబ్దుల్లా బిన్ జుబైర్ తల్లి అని పిలిపించుకో. అంటే నీ అక్క కొడుకు. యఅనీ ఇబ్ని ఉఖ్తిహా. నీ అక్క కొడుకు. అబ్దుల్లా బిన్ జుబైర్ రదియల్లాహు అన్హు ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క అక్క కూతురు. అస్మా రదియల్లాహు అన్హా. అబూబకర్ రదియల్లాహు అన్హు యొక్క పెద్ద కూతురు అస్మా రదియల్లాహు అన్హా గురించి మనకందరికీ తెలిసిందే. ముఖ్యంగా ఘారె సౌర్‌లో మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం మరియు అబూబకర్ ఉన్నప్పుడు అస్మా రదియల్లాహు అన్హా ఆ ముఖ్యమైన విషయాలు, అన్నం, పానీయాలు తీసుకుని పోయి ఇచ్చేవారు. ఆ అస్మా రదియల్లాహు అన్హా కొడుకు అబ్దుల్లా బిన్ జుబైర్. అబ్దుల్లా బిన్ జుబైర్ ముహాజిర్లు మక్కా నుంచి మదీనాకు వచ్చిన తర్వాత ముహాజిర్లలో మొట్టమొదటి సంతానం అబ్దుల్లా బిన్ జుబైర్ రదియల్లాహు అన్హు. ముహాజిర్లు హిజ్రత్ చేసి మక్కా నుంచి మదీనాకు వచ్చాక ఆ ముహాజిర్లలో మొదటిగా ఎవరు పుట్టారంటే వారు అబ్దుల్లా బిన్ జుబైర్ రదియల్లాహు అన్హు.

ఆ విధంగా మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హాని ఓ ఆయిషా నువ్వు నీ అక్క కొడుకు అబ్దుల్లా బిన్ జుబైర్ కి తల్లి అని పిలిపించుకో అని సమాధానం ఇస్తే, ఫకానత్ తుద్ఈ బి ఉమ్మి అబ్దిల్లా హత్తా మాతత్. ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా పరమపదించే వరకు ఉమ్మె అబ్దుల్లా అనే కున్నియత్‌తో పిలువబడేవారు. ఈ హదీస్ అనేక హదీస్ గ్రంథాలలో ఉంది. ఉదాహరణకు అబూ దావూద్, ఇబ్నె మాజా, అహ్మద్, బైహఖీ, అల్లామా అల్బానీ రహమతుల్లాహి అలైహి ఈ హదీస్‌ని సహీ అన్నారు. అంటే ఈ హదీస్ పరంగా మొదటి విషయం, ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా గారి కున్నియత్ ఉమ్మె అబ్దుల్లా. రెండో విషయం, సంతానం లేకపోయినా కున్నియత్ పెట్టుకోవచ్చు అని అర్థమయింది. ఇది కున్నియత్ గురించి.

ఆయిషా (రదియల్లాహు అన్హా) గారి బిరుదులు (అల్ఖాబ్)

ఇక అల్ఖాబ్, బిరుదులు. ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క అనేక బిరుదులు ఉన్నాయి. మనం కూడా సమాజంలో చూస్తున్నాము. అనేక మందిని వారి ప్రత్యేక సేవల వల్ల కొన్ని బిరుదులు ఇవ్వడం జరుగుతుంది. కొన్ని ప్రత్యేక కారణాల వల్ల ప్రభుత్వం కూడా కొంతమందిని బిరుదు కేటాయిస్తుంది. ఆ విధంగా ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క బిరుదులు అనేకం ఉన్నాయి. ఆ అనేక బిరుదులలో కొన్ని బిరుదులు మనం తెలుసుకుందాం.

ఉమ్ముల్ మూమినీన్ (విశ్వాసుల తల్లి)

అన్నిటికంటే గొప్పది ఆ బిరుదు ఉమ్ముల్ మూమినీన్ అనే బిరుదు. విశ్వాసుల తల్లి. విశ్వాసుల మాతృమూర్తి. ఉమ్ముల్ మూమినీన్ అనే బిరుదు. ఈ బిరుదు స్వయంగా సకల లోకాలకు సృష్టికర్త అయిన అల్లాహ్ సుబ్ హాన వ త’ఆలా ప్రసాదించాడు ఈ బిరుదు. ఈ ఉమ్ముల్ మూమినీన్ అనే బిరుదు ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హాకి మాత్రమే కాదు, ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం యొక్క సతీమణిలందరికీ ఈ బిరుదు అల్లాహ్ ఇచ్చాడు. ప్రవక్త గారి భార్యలందరికీ ఈ బిరుదు వర్తిస్తుంది. ఇది అల్లాహ్ ఇచ్చిన బిరుదు. సూరతుల్ అహ్‌జాబ్ ఆయత్ నెంబర్ ఆరులో ఇలా ఉంటుంది.

النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ
[అన్నబియ్యు ఔలా బిల్ ముఅమినీన మిన్ అన్ఫుసిహిమ్ వ అజ్వాజుహు ఉమ్మహాతుహుమ్]
ప్రవక్త విశ్వాసులకు వారి ప్రాణాల కన్నా ఎక్కువ ప్రియమైనవారు, మరియు ఆయన భార్యలు వారి తల్లులు.

దైవ ప్రవక్తకు విశ్వాసులపై స్వయంగా వారి ఆత్మల కన్నా ఎక్కువ హక్కు ఉంది. దైవ ప్రవక్తకు విశ్వాసులపై, మూమినీన్‌లపై వారి ఆ విశ్వాసుల, ఆ మూమినీన్‌ల ఆత్మ కన్నా, ప్రాణం కన్నా ఎక్కువ హక్కు ఉంది. వ అజ్వాజుహు ఉమ్మహాతుహుమ్. ఆయన భార్యలు, అంటే ప్రవక్త గారి సతీమణులు విశ్వాసుల కొరకు తల్లులు. ప్రతి విశ్వాసికి ప్రవక్త గారి ఏ భార్య అయినా సరే తల్లి. ఉమ్ముల్ మూమినీన్. ఈ బిరుదు స్వయంగా అల్లాహ్ సుబ్ హాన వ త’ఆలా ప్రసాదించిన బిరుదు సూరా అహ్‌జాబ్, సూరా నెంబర్ 33, ఆయత్ నెంబర్ ఆరు. వ అజ్వాజుహు ఉమ్మహాతుహుమ్. ప్రవక్త గారి భార్యలు విశ్వాసులకు తల్లులు. ఇది మొదటి బిరుదు, ఉమ్ముల్ మూమినీన్.

హబీబా (ప్రియమైనది)

ఇక రెండో బిరుదు హబీబా. ఇది హబీబ్ దీనికి స్త్రీ వచనం హబీబా. హబీబ్ మేల్ అయితే హబీబా ఫీమేల్. హబీబ్ పురుషులకి వర్తిస్తుంది, హబీబా స్త్రీలకు వర్తిస్తుంది. దాని అర్థం ఏమిటి? ప్రియమైనది, ఇష్టమైనది అని అర్థం. హబీబా అంటే ప్రియమైనది, ఇష్టమైనది అని అర్థం. ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క బిరుదులలో ఒక బిరుదు హబీబా. ప్రియమైన వారు. ఆవిడ పట్ల మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం యొక్క ప్రేమ వల్ల ఈ బిరుదు ఇవ్వబడింది.

బుఖారీ మరియు ముస్లిం సంయుక్తంగా ఒక హదీస్ ఉంది. ముత్తఫకున్ అలైహి హదీస్. ఫకద్ సుఇల రసూలుల్లాహి సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లమ. మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లంను అడగడం జరిగింది. ప్రశ్నించడం జరిగింది. ఆ ప్రశ్న ఏమిటి? ఒక్క సహాబీ అడిగారు. మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లంని ఒక సహాబీ ఒక ప్రశ్న అడిగారు. ఆ ప్రశ్న ఏమిటి? అయ్యున్నాసి అహబ్బు ఇలైక్? ఓ దైవ ప్రవక్తా, అందరికంటే ప్రియమైన వారు ఎవరు? మీకు, మీ దృష్టిలో, మీ వద్ద అందరికంటే ప్రియమైన వారు, ఇష్టమైన వారు ఎవరు అని ఆ సహాబీ ప్రవక్త గారిని అడిగితే మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఇచ్చిన సమాధానం ఏమిటి? ఖాల్, ఆయిషా. నాకు అందరికంటే ప్రియమైన వారు ఆయిషా అని సమాధానం ఇచ్చారు రదియల్లాహు అన్హా.

ఫకుల్తు, మినర్రిజాల్? ఆ సహాబీ మళ్ళీ అడిగాడు. ఓ దైవ ప్రవక్తా, పురుషులలో ఎవరు? ఖాల్, మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం సమాధానం ఇచ్చారు. అబూహా. ఆవిడ తండ్రి అన్నారు. అంటే ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హా తండ్రి అబూబకర్ గారు. స్త్రీలలో నాకు అందరికంటే ప్రియమైన వారు, హబీబా ఆయిషా అయితే పురుషుల్లో అబూబకర్ అన్నారు. కుల్తు, సుమ్మ మన్? ఆ సహాబీ మూడోసారి అడిగారు. ఓ దైవ ప్రవక్తా, ఆ తర్వాత ఎవరు? ఖాల్, ఉమరుబ్నుల్ ఖత్తాబ్. ఆ తర్వాత ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ అని సెలవిచ్చారు. రదియల్లాహు అన్హుమ్ అజ్మఈన్. ఈ హదీస్ ముత్తఫకున్ అలైహి. ఈ హదీస్‌లో మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హాని అందరికంటే ప్రియమైన వారు అన్నారు గనక ఆ హబీబా అనే బిరుదు ఆమెకు ఉంది.

ఇంకా అహ్మద్ మరియు హాకింలో ఒక ఉల్లేఖనం ఉంది. ఉమర్ రదియల్లాహు అన్హు కాలములోని ఇరాఖ్ యుద్ధం గురించి. ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు కాలములో ఇరాఖ్ విజయంలో గనీమత్ సొమ్ము వస్తుంది. ఇరాఖ్ విజయములో ఖిలాఫతే ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్. ఇరాఖ్ విజయములో చాలా గనీమత్ సొమ్ము వస్తుంది, ధనం వస్తుంది. ఆ గనీమత్ సొమ్ములో ఒక విలువైన ఆభరణం కూడా ఉన్నింది. ఆ గనీమత్ సొమ్ములో ఒక విలువైన ఆభరణం ఉన్నింది. ఆ ఆభరణం చూసి ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు సహాబాలను ఉద్దేశించి అడిగారు. ఈ ఆభరణం యొక్క విలువ మీకు తెలుసా అని. సహాబాలందరూ మౌనం వహించారు. చాలా ఖరీదైన, విలువైన ఆభరణం అది. అప్పుడు ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు సహాబాలను ఉద్దేశించి మీరందరూ అనుమతిస్తే నేను ఈ విలువైన ఆభరణాన్ని ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హాకి ఇస్తాను. ఆవిడ వద్దకు పంపిస్తాను అని ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు సహాబాల అనుమతి తీసుకుని ఆ విలువైన ఆభరణం ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా వద్దకి పంపిస్తారు. ఈ ఉల్లేఖనంలో చివర్లో నేను ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హానే ఈ ఆభరణం ఎందుకు ఇస్తున్నాను అని కారణం చెప్పారు ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు. కారణం ఏమిటంటే ఎందుకంటే ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు అంటున్నారు, నేను ఈ ఆభరణం ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హానే ఎందుకు ఇస్తున్నాను? కారణం చెప్తున్నారు. ఎందుకంటే దైవ ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆవిడ పట్ల అంటే ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హా పట్ల ప్రత్యేక ప్రేమ కలిగి ఉండేవారు. అంటే మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హా పట్ల ప్రత్యేక ప్రేమ కలిగి ఉండేవారు కాబట్టి నేను ప్రవక్త గారి ఆ ప్రేమ మూలంగా ఈ విలువైన ఆభరణాన్ని ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హాకి ఇస్తున్నాను అని ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు సెలవిచ్చారు. అభిమాన సోదరులారా, ఈ ఉల్లేఖనంలో మన కోసం అనేక గుణపాఠాలు ఉన్నాయి. మొదటి గుణపాఠం ఏమిటి? ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు ఆ సహాబాలని అసలు అనుమతి కోరే అవసరమే లేదు. ఖలీఫా ఆయన. అయినా కూడా ఆయన యొక్క దైవభీతి, న్యాయం, నీతి, నిజాయితీ ఆ విధంగా ఉన్నింది. ఆయన అనుమతి కోరారు. రెండవది ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హు తన కూతురు హఫ్సాకి అయినా ఇవ్వచ్చు కదా ఈ ఆభరణం. హఫ్సా రదియల్లాహు అన్హా కూడా ఉమ్ముల్ మూమినీన్ కదా. ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఇంకా కూతురు. హఫ్సా రదియల్లాహు అన్హా ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు అన్హుకి కూతురు అవుతుంది. ఇంకా ప్రవక్త గారి భార్య గనక ఉమ్ముల్ మూమినీన్ కూడా. ఆ ఉద్దేశంతో నా కూతురు ఉమ్ముల్ మూమినీన్ కదా అని ఉద్దేశంతో ఇస్తే తప్పు ఏముంది? ఇవ్వచ్చు. కానీ నా కూతురు కూడా ఉమ్ముల్ మూమినీన్, ఆయిషా కూడా ఉమ్ముల్ మూమినీన్, ఇంకా ఇతర ఉమ్మహాతుల్ మూమినీన్ కూడా ఉన్నారు. అయినప్పటికిని ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ రదియల్లాహు త’ఆలా అన్హు ఆ ఆభరణాన్ని ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హాకి మాత్రమే ఎందుకు ఇచ్చారంటే అదే కారణం. ఎందుకంటే మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆవిడ పట్ల ప్రత్యేక ప్రేమ కలిగి ఉన్నవారు. మాషా అల్లాహ్, చూడండి సహాబాలు ఏ విధంగా ప్రవక్త గారి హదీసులను, ప్రవక్త గారి ప్రేమని, ప్రవక్త గారి ప్రసన్నతను, ప్రవక్త గారి విధేయతను ఏ కోణములో ఆలోచన చేసేవారు? ఏ విధంగా ప్రవక్త గారిని ప్రసన్నత పొందపరిచాలి? అలాగే ఆయన విధేయత ఎలా చూపాలి? ప్రవక్త గారికి ఏ విషయంలో ప్రేమ ఉన్నింది? ఎవరితో ప్రేమ ఉన్నింది? ఆ విధంగా సహాబాలు గమనించేవారు, ఆలోచించేవారు.

సిద్దీఖా, తయ్యిబా, ముబర్రఆ

అభిమాన సోదరులారా, అలాగే ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క బిరుదులలో సిద్దీఖా అని ఒక బిరుదు. ఎల్లప్పుడూ సత్యం పలికేవారు. తండ్రి సిద్దీఖ్, కూతురు సిద్దీఖా. అలాగే తయ్యిబా ఒక బిరుదు ఉంది. ముబర్రఆ ఒక బిరుదు ఉంది. తయ్యిబా అంటే పవిత్రురాలు. ముబర్రఆ అంటే దోషాల నుంచి ఆ పాపం ఏ అభాండం వేయబడిందో, అపనింద మోపబడిందో దాని నుంచి బరాఅత్. ముబర్రఆ. ఏ అభాండం మీరు వేశారో ఆ విషయంలో ఆవిడ పవిత్రురాలు అని అర్థం. ఇది స్వయంగా ఖురాన్‌లో ఉంది ఇది. తయ్యిబా, ముబర్రఆ అనేది.

హుమైరా

ఇంకో బిరుదు ఉంది, హుమైరా. ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క బిరుదు హుమైరా. హుమైరా అంటే అరుణిమ లేక ఎరుపు రంగుని హుమైరా అంటారు అరబీలో. అరుణిమ లేక ఎరుపు రంగు. అంటే తెలుపు రంగులో కొంచెం ఎరుపు రంగు ఉండటం. తెలుపు రంగులో కొంచెం ఎరుపు రంగు ఉండటాన్ని అరబీలో హుమైరా అంటారు. తెలుపు ఎరుపు రంగు అన్నమాట. ఇటువంటి రంగు హిజాజ్‌లో బహు తక్కువ అని ఇమాం జహబీ, ఇమాం జహబీ రహమతుల్లాహి అలైహి తన పుస్తకం సియరు ఆలామిన్ నుబలాలో తెలియజేశారు. ఈ తెలుపు రంగులో ఎరుపు రంగు, ఇటువంటి రంగు హిజాజ్‌లో చాలా తక్కువ, అరుదు అని ఇమాం జహబీ రహమతుల్లాహి అలైహి తన పుస్తకం సియరు ఆలామిన్ నుబలా, భాగం ఏడు, పేజ్ నెంబర్ 168లో ఈ విషయం తెలియజేశారు.

ఈ హదీస్ మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హాని యా హుమైరా అనే పదంతో సంబోధించిన, సంభాషించిన హదీస్ నసాయీలో ఉంది. ఇమాం నసాయీ రహమతుల్లాహి అలైహి సుననుల్ కుబ్రాలో ఈ హదీస్ ని సున వచ్చారు. ఈ హదీస్ ఈ విధంగా ఉంటుంది. దఖలల్ హబశతు యల్అబూన్. హబశాకి చెందిన వారు, ఇథియోపియన్‌లు ఒక ప్రత్యేకమైన ఆట ప్రదర్శించడానికి మస్జిద్ నబవీలో ప్రవేశించారు. ఆ ప్రత్యేకమైన ఆట వారు ప్రదర్శించేటప్పుడు మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హాని ఇలా అన్నారు. ఫఖాల లియన్ నబియ్యు సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం, ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా స్వయంగా అంటున్నారు, దైవ ప్రవక్త నాతో అన్నారు. ఏమన్నారు?

يَا حُمَيْرَاءُ أَتُحِبِّينَ أَنْ تَنْظُرِي إِلَيْهِمْ
[యా హుమైరా అతుహిబ్బీన అన్ తన్జురీ ఇలైహిమ్]
ఓ హుమైరా, నువ్వు వారిని చూడటానికి ఇష్టపడుతున్నావా?

ఓ హుమైరా, నువ్వు ఆ హబశా చెందిన వారి ఆ ప్రత్యేకమైన ఆటను నువ్వు చూడాలనుకుంటున్నావా? అతుహిబ్బూన, చూడటం ఇష్టపడతావా? అంతన్జురీ ఇలైహిమ్. ఆ ఆట ప్రదర్శన. ఫకుల్తు నఅమ్. నేను అవునన్నాను అని ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా తెలియజేశారు. అంటే ఈ హదీస్‌లో మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఉమ్ముల్ మూమినీన్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హాని హుమైరా అనే బిరుదుతో పిలిచారు.

అభిమాన సోదరులారా, ఇక్కడ హదీస్ పరంగా ఒక ముఖ్యమైన గమనిక ఉంది. హదీస్ పరంగా, ఉసూలే హదీస్ పరంగా. ఆ గమనిక ఏమిటి? ఇమాం జరకశీ రహమతుల్లాహి అలైహి ఒక పుస్తకం ఉంది, దాని పేరు అల్ ఇజాబా. ఆ పుస్తకంలో ఇమాం మిజ్జీ రహమతుల్లాహి అలైహి యొక్క కౌల్ ఆయన నఖల్ చేశారు. ఇమాం జరకశీ రహమతుల్లాహి అలైహి ఇమాం మిజ్జీ రహమతుల్లాహి యొక్క కౌల్ ని నఖల్ చేశారు. ఇమాం మిజ్జీ రహమతుల్లాహి అలైహి ఈయన కూడా పెద్ద పండితులు, ముహద్దిస్. అనేక పుస్తకాలు ఉన్నాయి. ఇమాం మిజ్జీ రహమతుల్లాహి అలైహి. ఇమాం మిజ్జీ రహమతుల్లాహి అలైహి ఏం చెప్తున్నారంటే, ఏ హదీస్‌లో యా హుమైరా అనే పదం ఉంటుందో ఆ హదీస్ జయీఫ్ లేదా మౌజూ అయి ఉంటుంది అన్నారు. నసాయీలోని ఈ ఒక్క హదీస్ తప్ప. ఇప్పుడు నేను చెప్పిన హదీస్ నసాయీలో ఉంది. దఖలల్ హబశతు యల్అబూన హబశాకి చెందిన వారు మస్జిద్ నబవీలో ఒక ప్రత్యేకమైన ఆట ప్రదర్శించడానికి వచ్చారు. ఆ సందర్భంలో మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హాని ఉద్దేశించి యా హుమైరా అంటే ఓ ఆయిషా నువ్వు ఈ ప్రదర్శన చూస్తావా, నీకు ఇష్టంగా ఉందా అని అడిగారు అనే ఈ హదీస్ తప్ప, ఈ హదీస్‌లో ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హాని యా హుమైరా అన్నారు. నసాయీలోని ఈ హదీస్ తప్ప మిగతా హదీసులన్నీ ఏ హదీసులో యా హుమైరా అనే పదం ఉంటుందో అవి జయీఫ్ లేక మౌజూ అయి ఉంటుందని ఇమాం మిజ్జీ రహమతుల్లాహి అలైహి తెలియజేశారు. ఈ విషయం మనం ఇమాం జరకశీది అల్ ఇజాబాలో చూడగలం.

మువఫ్ఫకా

అభిమాన సోదరులారా, ఇక అనేక బిరుదులు ఉన్నాయి. ఒక్క బిరుదు చెప్పి నేను ఇంతటితో ఈ రోజు క్లాస్ ముగిస్తాను. వచ్చే వారం ఇన్షా అల్లాహ్ ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా గురించి వేరే విషయాలు తెలుసుకుందాం. ఆ బిరుదు ఏమిటంటే మువఫ్ఫకా. ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హా యొక్క బిరుదు మువఫ్ఫకా. మువఫ్ఫకా అంటే సద్బుద్ధి ప్రసాదింపబడిన వారు. మనం ఉర్దూ భాషలో దుఆ చేస్తాం. ఓ అల్లాహ్, అయ్ అల్లాహ్, ముఝే నేక్ తౌఫీఖ్ దే. నేక్ తౌఫీఖ్ దే. తౌఫీఖ్. ఈ తౌఫీఖ్ ఎవరికి ఇవ్వబడుతుందో వారు మువఫ్ఫఖ్ అవుతారు. పురుషుడు అయితే పురుషుడు అయితే మువఫ్ఫఖ్, స్త్రీ అయితే మువఫ్ఫకా.

ఒక హదీస్ ఉంది. తిర్మిజీ, అహ్మద్ మరియు తబరానీలో. ఇబ్నె అబ్బాస్ రదియల్లాహు అన్హు కథనం ప్రకారం ఆయన అంటున్నారు, సమీతు రసూలల్లాహి సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం యఖూల్. మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం చెప్తుండగా నేను విన్నానని అబ్దుల్లా ఇబ్నె అబ్బాస్ చెప్తున్నారు. మన్ కాన లహు ఫరతాని మిన్ ఉమ్మతీ దఖలల్ జన్నహ్. ఎవరికి నా ఉమ్మత్‌లోని ఏ తల్లిదండ్రుల ఇద్దరి సంతానం ప్రాజ్ఞ వయసు బాలిగ్ అవ్వకముందే మరణించారు, అటువంటి తల్లిదండ్రులు స్వర్గానికి పోతారు. మన్ కాన లహు ఫరతాని మిన్ ఉమ్మతీ దఖలల్ జన్నహ్. నా అనుచర సమాజములోని ఏ తల్లిదండ్రుల ఇద్దరి సంతానం, ఫరతున్ అంటే ముందు వెళ్ళిపోయిన వ్యక్తి. ఫరత్ అంటే ముందు వెళ్ళిపోయిన వ్యక్తికి ఫరత్ అంటారు. ఫరతాన్ ముందు వెళ్ళిపోయిన ఇద్దరు వ్యక్తులు. అంటే ప్రాజ్ఞ వయసు చేరకముందే, బాలిగ్ అవ్వకముందే, బాల్యములోనే ఎవరి ఇద్దరి సంతానం మరణిస్తారో అటువంటి వారు స్వర్గములో పోతారు అని మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం సెలవిస్తే, ఆ సందర్భంలో ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా ఒక ప్రశ్న అడిగారు. అది ఏమిటంటే, వమన్ కాన లహు ఫరద్? ఓ దైవ ప్రవక్తా, మీ మాట పరంగా ఎవరి సంతానంలోని ఇద్దరు పిల్లలు బాల్యంలో మరణిస్తే అని చెప్పారు కదా మీరు, మరి ఎవరి తల్లిదండ్రుల ఒక బిడ్డ మాత్రమే బాల్యంలో మరణిస్తే? అని ప్రశ్న. దానికి ప్రవక్త గారు, వమన్ కాన లహు ఫరద్ యా మువఫ్ఫకా. ఓ తౌఫీఖ్ ఇవ్వబడిన ఆవిడ, ఒక సంతానమైనా బాల్యంలో మరణిస్తే అటువంటి అమ్మ నాన్న కూడా, అటువంటి వారి అమ్మ నాన్న కూడా స్వర్గంలో పోతారు అని ప్రవక్త గారు సెలవిచ్చారు. ఇంకో ప్రశ్న అడిగారు ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా. ఫమన్ లం యకున్ లహు ఫరదున్ మిన్ ఉమ్మతిక్? ఓ దైవ ప్రవక్తా, మీ ఉమ్మత్‌లోని కొంతమంది ఉంటారు, వారి సంతానం బాల్యంలో చనిపోలేదు, ఒక సంతానం కూడా, ఒక బిడ్డ కూడా బాల్యంలో చనిపోలేదు. మరి అటువంటి వారి పరిస్థితి ఏమిటి? చూడండి ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా ఉమ్మత్ గురించి ఎంత ఆలోచన చేసేవారు మాషా అల్లాహ్. మన గురించి ఎంత ఆలోచన చేసేవారు. మహా ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం మొదటి మాట ఏమిటి? ఇద్దరు సంతానం, ఇద్దరు పిల్లలు బాల్యంలో చనిపోతే వారి అమ్మ నాన్న స్వర్గం. ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హా ప్రశ్న ఏమిటి? ఓ దైవ ప్రవక్తా, ఒక బిడ్డ మాత్రమే బాల్యంలో చనిపోతే? వారు కూడా స్వర్గం. ఆయిషా రదియల్లాహు అన్హా మూడో ప్రశ్న ఏమిటి? ఓ దైవ ప్రవక్తా, చాలా మంది ఉంటారు, వారికి సంతానం ఉండదు లేకపోతే సంతానం అయినా కూడా బాల్యంలో చనిపోరు. మరి వాటి పరిస్థితి ఏమిటి? దానికి సమాధానం ప్రవక్త గారు ఇచ్చారు. ఫఅన ఫరతు ఉమ్మతీ లం యుసాబూ బి మిస్లీ. అటువంటి వారి కోసం నేను ముందు వెళ్ళిపోయి ఉంటాను. ముందు వెళ్ళిపోయిన వ్యక్తిని నేనవుతాను అటువంటి వారి కోసం. ఎందుకంటే నాలాంటి బాధలు ఎవరికీ రాలేదు. అంటే ఫరత్ అంటే ముందు వెళ్ళిపోయిన వ్యక్తి. ఎందుకంటే ఎవరి సంతానం బాల్యంలో చనిపోతే వారు ముందుగా వెళ్ళిపోయి వారి ఆతిథ్యం కోసం సిద్ధం ఉంచి ఉంచుతారు. అందుకు నా ఉమ్మత్‌కి నేను ఫరత్ అవుతాను. నేను ముందు వెళ్ళిపోయి నా ఉమ్మత్ కోసం నేను సిద్ధం చేసి ఉంచుతాను ఆ ఆతిథ్యం అని దానికి అర్థం.

అభిమాన సోదరులారా, కాకపోతే ఈ హదీస్‌లో మహా ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా గారిని మువఫ్ఫకా అనే బిరుదుతో సంభాషించారు. కాకపోతే అల్లామా అల్బానీ రహమతుల్లాహి అలైహి ఈ హదీస్ ని జయీఫ్ అన్నారు. ఇమాం అహ్మద్ షాకిర్ రహమతుల్లాహి అలైహి ఈ హదీస్ ని సహీ అన్నారు. సారాంశం ఏమిటంటే ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా గారికి అనేక బిరుదులు ఉన్నాయి. ఉమ్ముల్ మూమినీన్ అల్లాహ్ ఇచ్చిన బిరుదు. హబీబా ఆవిడ పట్ల ప్రవక్త గారి ప్రేమ వల్ల హబీబా అనే బిరుదు. ఆమె పవిత్రత, విశ్వాసం, తఖ్వా, దైవభీతి వలన ఇంకా అల్లాహ్ ఆమె గురించి బరాఅత్ ఆయత్ అవతరింపజేశాడు దాని మూలంగా తయ్యిబా, ముబర్రఆ అనే బిరుదులు. అలాగే హుమైరా అనే బిరుదు, అలాగే మువఫ్ఫకా అనే బిరుదు. అభిమాన సోదరులారా, ఇంకా ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా గురించి ఇంకా అనేక విషయాలు ఉన్నాయి. అవి ఇన్షా అల్లాహ్ వచ్చే క్లాసులలో తెలుసుకుందాం. అప్పటివరకు సెలవు. అల్లాహ్ సుబ్ హాన వ త’ఆలా మనందరినీ ఉమ్మహాతుల్ మూమినీన్‌ల జీవితాల చరిత్రను చదివి అర్థం చేసుకుని ఆ చరిత్రను ఆదర్శంగా తీసుకునే సద్బుద్ధిని ప్రసాదించుగాక. ఈ చరిత్రను మనం కేవలం చరిత్ర మాదిరిగానే కాకుండా వారి జీవితంలోని మన కోసం ఆదర్శం ఏమిటి? ఈ విషయాలు మనము గ్రహించాలి. ఇవన్నీ ఇన్షా అల్లాహ్ మనము వచ్చే క్లాసులలో ఇంకా వివరంగా ఆయిషా సిద్దీఖా రదియల్లాహు అన్హా జీవితం చాలా వివరంగా ఉంటుంది. అవన్నీ వివరాలు ఇన్షా అల్లాహ్ మనము క్లుప్తంగా తెలుసుకుందాం. అల్లాహ్ సుబ్ హాన వ త’ఆలా మనందరినీ ఇహపరలోకాలలో సాఫల్యాన్ని ప్రసాదించుగాక. ఆమీన్.

وَآخِرُ دَعْوَانَا أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
[వఆఖిరు దఅవానా అనిల్ హందులిల్లాహి రబ్బిల్ ఆలమీన్]
మరియు మా చివరి ప్రార్థన, సకల లోకాల ప్రభువైన అల్లాహ్‌కే సర్వ స్తోత్రాలు.

وَالسَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ
[వస్సలాము అలైకుం వరహమతుల్లాహి వబరకాతుహు]
మీపై అల్లాహ్ యొక్క శాంతి, కారుణ్యం మరియు శుభాలు వర్షించుగాక.

ఇతరములు: 

విశ్వాసుల మాతృమూర్తులు – యూట్యూబ్ ప్లే లిస్ట్ (Youtube Play List)
https://www.youtube.com/playlist?list=PLw5IiDSnUeV3xXwwAsskOZEOa303Y2l-f

ముహమ్మద్ (సల్లలాహు అలైహి వ సల్లం):
https://teluguislam.net/muhammad/