వర్గం: Sunnah

عَنْ أَبِي عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: حَدَّثَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و سلم -وَهُوَ الصَّادِقُ الْمَصْدُوقُ-: “إنَّ أَحَدَكُمْ يُجْمَعُ خَلْقُهُ فِي بَطْنِ أُمِّهِ أَرْبَعِينَ يَوْمًا نُطْفَةً، ثُمَّ يَكُونُ عَلَقَةً مِثْلَ ذَلِكَ، ثُمَّ يَكُونُ مُضْغَةً مِثْلَ ذَلِكَ، ثُمَّ يُرْسَلُ إلَيْهِ الْمَلَكُ فَيَنْفُخُ فِيهِ الرُّوحَ، وَيُؤْمَرُ بِأَرْبَعِ كَلِمَاتٍ: بِكَتْبِ رِزْقِهِ، وَأَجَلِهِ، وَعَمَلِهِ، وَشَقِيٍّ أَمْ سَعِيدٍ؛ فَوَاَللَّهِ الَّذِي لَا إلَهَ غَيْرُهُ إنَّ أَحَدَكُمْ لَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنَّةِ حَتَّى مَا يَكُونُ بَيْنَهُ وَبَيْنَهَا إلَّا ذِرَاعٌ فَيَسْبِقُ عَلَيْهِ الْكِتَابُ فَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ فَيَدْخُلُهَا. وَإِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ حَتَّى مَا يَكُونُ بَيْنَهُ وَبَيْنَهَا إلَّا ذِرَاعٌ فَيَسْبِقُ عَلَيْهِ الْكِتَابُ فَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَيَدْخُلُهَا”. [رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ] ، [وَمُسْلِمٌ]

అనువాదం 

హజ్రత్ అబ్దుల్లా బిన్ మస్ ఊద్ (రదియల్లాహు అన్హు) కథనం: దైవ ప్రవక్త(సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) – సత్యమూర్తి అని పిలిపించుకున్నవారాయన – ప్రభోదించారు: 

“మీలో ప్రతి ఒక్కరూ తన మాతృగర్భంలో (మొదట) నలభై రోజుల వరకు వీర్యపు బిందువు రూపంలో ఉంటారు. ఆ తరువాత అంతే కాలం (మరో నలభై రోజుల) పాటు పేరుకు పోయిన రక్తపు ముద్ద ఆకారములో ఉంటారు. ఆ తరువాత అంతే కాలం (మరో నలభై రోజుల) పాటు మాంసపు ముద్దలా ఉంటాడు. ఆ తరువాత అతని వద్దకు ఒక దైవదూతను పంపటం జరుగుతుంది. అతను ఆ పిండంలో “రూహ్”(ఆత్మ)ను ఉదుతాడు. మరియు అతనికి సంబంధించి నాలుగు విషయాలు వెల్లడించబడతాయి. అతని ఉపాధి, ఆచరణ, మరణం, అతను దురదృష్టవంతుడా లేక అదృష్టవంతుడా..? అనే విషయాలను వ్రాయమని. 

ఏకైక ఆరాధ్యదైవం సాక్షిగా చెబుతున్నాను… నిస్సందేహంగా మీలో ఒకడు స్వర్గవాసులు కర్మలు చేస్తూ ఉంటాడు. చివరికి అతనికి మరియు దాని(స్వర్గాని)కి మధ్య కేవలం అర్ధ గజము (దూరం) మాత్రమే మిగిలి ఉంటుంది. అంతలో విధివ్రాత అతన్ని మించిపోతుంది. దాంతో అతను నరకవాసుల కర్మలు చేసి నరకములో ప్రవేశిస్తాడు. 

(దీనికి భిన్నంగా) మీలో ఒకడు నరకవాసుల కర్మలు చేస్తుంటాడు. చివరికి అతనికి మరియు దాని (నరకానికి మధ్య కేవలం అర్ధ గజము (దూరం) మాత్రమే మిగిలి ఉంటుంది. అంతలో విధివ్రాత అతన్ని మించిపోతుంది. దాంతో అతను స్వర్గవాసుల కర్మలు చేసి స్వర్గములో ప్రవేశిస్తాడు”. 

పుస్తక సూచనలు

సహీహ్ బుఖారీ – 6594, సహీహ్ ముస్లిం- 2643. 
తెలుగు రియాజుస్సాలిహీన్ 1 – పేజి 568, హ 397. 
(సహీహ్ బుఖారీ, సృష్టి ఆరంభ ప్రకరణం. సహీహ్ ముస్లిం, విధివ్రాత ప్రకరణం) 

హదీసు ప్రయోజనాలు 

1. స్త్రీ గర్భాలపై దైవదూతలు నియమితులై వుంటారు. దీనికి ఆధారం: ‘మళ్ళీ వారి వైపుకు దైవదూతలు పంపబడతారు‘. అంటే గర్భముపై నియమితులైన దైవదూతలు. 

2. మనిషి స్థితులు తల్లి గర్భములో లిఖించబడుతాయి, ‘ప్రతి వస్తువు నిర్ధారిత సమయం ఆయన వద్ద నిర్దేశించబడి వుంది’ అనే వివరణ వుంది. 

3. అదృష్టవంతులు మరియు దురదృష్టవంతుల చిట్టా వారి యొక్క అంతిమ స్థితి ప్రకారం వుంటుంది. ఎందుకంటే మనిషి ‘ఫిత్రత్ ‘ సహజత్వం (ఇస్లాం) పై జన్మిస్తాడు. 

4. అంతిమ కర్మలే ప్రధానమైనవి. కనుక ఎల్లప్పుడు మనిషి భయభీతితోను మెలగాలి. 

ప్రవక్త (సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) ఇలా ఉపదేశించారు: 

إِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنَّةِ حَتَّى مَا يَكُونُ بَيْنَهُ وَبَيْنَهَا إِلَّا ذِرَاعٌ فَيَسْبِقُ عَلَيْهِ الْكِتَابُ فَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ فَيَدْخُلُهَا. وَإِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ حَتَّى مَا يَكُونُ بَيْنَهُ وَبَيْنَهَا إِلَّا ذِرَاعٌ فَيَسْبِقُ عَلَيْهِ الْكِتَابُ فَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَيَدْخُلُهَا”. 

“నిస్సందేహంగా మీలో ఒకడు స్వర్గవాసుల పనులు చేస్తూ ఉంటాడు. చివరికి అతనికి మరియు దాని(స్వర్గాని)కి మధ్య కేవలం అర్ధ గజము మాత్రమే(దూరం) ఉంటుంది. అంతలో విధివ్రాత అతన్ని మించి పోతుంది. దాంతో అతను నరకవాసుల పనులు చేసి నరకములో ప్రవేశిస్తాడు.” 

5. చెడు కర్మలకు ఎల్లప్పుడు దూరంగా వుండాలి. ఎందుకంటే దానిపై మన అంతిమం కాకూడదు. 

6. అంతిమ కర్మలు విధిరాతతోను, పూర్వపు కర్మలతోను ముడిపడివుంటాయి. కనుక అంతిమ కర్మలు పూర్వకర్మల వారసత్వం అని చెప్పబడింది. 

7. మనిషి పుట్టుక గురించి తన తల్లి గర్భములోగల స్థితుల వివరణ. ఇంకా దాని పట్ల 

8. ఆత్మ ఊదటం అనేది 120 రోజుల తరువాత జరుగుతుంది. కనుక మనిషి దేహ జీవితం ఆత్మతోనే పూర్ణమవుతుంది. 

9. అల్లాహు తఆలా తన సృష్టి పట్ల శ్రద్ధవహిస్తున్నాడు. 

10. వినేవాడికి నొక్కి చెప్పటానికి ప్రమాణముతో చెప్పడం. ప్రవక్త (సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) సత్యమూర్తి అని పిలిపించుకున్నప్పటికీ ప్రమాణం చేసి చెప్పటం జరిగింది. దేనికంటే ఇవి అగోచర విషయాలు వాటి పట్ల ఆయనకు తెలియపర్చడం జరిగింది. అందుకనే నొక్కి చెప్పే అవసరము ఏర్పడింది. 

11. సతప్రవర్తనే స్వర్గములో ప్రవేశించటానికి మూలం. 

12. అల్లాహ్ తన దాసుడి భాగ్యములో ప్రసాదించిన ఉపాధిని సరిపెట్టుకోవాలి. అసూయ చెందకూడదు. ఉపాధి అనేది ఎల్లప్పుడు కర్మలతో ముడిపడి ఉంటుంది. 

13. ‘సహాబాలు’ (అనుచరులు) ప్రవక్త (సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) పట్ల చూపిన గౌరవ మర్యాదలు. 

14. పాపాత్ములకు ‘తౌబా’ (పశ్చాత్తాపం) చేయమని భయపెట్టడం. లేని పక్షంలో మనిషి అంతిమం గుణ పాఠం అవుతుంది. 

హదీసు ఉల్లేఖులు 

హజ్రత్ అబూ అబ్దుర్రహ్మాన్ అబ్దుల్లాహ్ బిన్ మస్ ఊద్ (రజియల్లాహు అన్హు):

అబూ అబ్దుర్రహ్మాన్ వీరి ‘కున్నియత్’. ఇస్లాం స్వీకరించిన పూర్వపు వ్యక్తుల్లో వీరిని గుర్తించడం జరుగుతుంది. అంతేకాక విద్యావేత్తల సహాబాల్లోని వారు. రెండు హిజ్రత్ ల విశిష్ఠత భాగ్యము కలిగియున్నవారు. ముందు ‘హబషా’ తరువాత ‘మదీన’ వైపుకు హిజ్రత్ చేసారు. ప్రవక్త (సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) తో కలిసి అన్ని యుద్ధాల్లో పాలుగొన్నారు. ప్రవక్త (సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) వారు వారిని చాలా గౌరవించేవారు. ‘ఉమర్’ (రజియల్లాహు అన్హు) సామ్రాజ్యపు కాలము మరియు ‘ఉస్మాన్’ (రజియల్లాహు అన్హు) సామ్రాజ్యపు తొలి దశల్లో ‘కూఫా’ ప్రాంతపు ‘ఖాజి‘, మరియు ‘బైతుల్మాల్‘ యొక్క కోశాధికారిగా వున్నారు. తరువాత ‘మదీన మునవ్వరహ్’ కి తిరిగి వచ్చేసారు. హి.శ 32వ సంవత్సరములో మరణించారు. 

(రి.సా. ఉర్దు – 1, పేజి:87) 

—

అల్ అర్బయీన్ అన్నవవియ్యహ్ – 40 హదీసుల సమాహారం(మెయిన్ పేజీ)
https://teluguislam.net/40h/

عَنْ أَبِي عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: سَمِعْت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه و سلم يَقُولُ: ” بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَإِقَامِ الصَّلَاةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَحَجِّ الْبَيْتِ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ”. [رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ] ، [وَمُسْلِمٌ].

పదాల విశ్లేషణ 

బునియ  بُنِيَ
(క్రియ): పునాది కట్టబడినది, నిర్మించబడినది 

عَلَى خَمْسٍ అలా ఖమ్ సిన్ : అయిదు స్తంభాల మీద 

إِقَامَ الصَّلَاةِ ఇఖామస్సలాతి:
నమాజుని వాటి షరతులతోపాటు ఎల్లప్పుడు ఆచరించుట 

إِيْتَاءِ الزَّكَاةِ ఈతాయిజ్జకాతి : జకాత్ ను హక్కుగల వారికి ఇవ్వుట 

بَيْتُ الله బైతుల్లాహ్ : అల్ కఅబతు 

అనువాదం 

హజ్రత్ ఇబ్నె ఉమర్(రదియల్లాహు అన్హు) ఉల్లేఖిస్తునారు: “నేను ప్రవక్త (సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) ను ఇలా చెబుతుండగా విన్నాను:

ఇస్లాం ధర్మం ఐదింటి పై ఆధారపడి వుంది.
1. అల్లాహ్ తప్ప వేరొక (నిజమైన) ఆరాధ్యుడు లేడని, ముహమ్మద్(సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) ఆయన (అల్లాహ్) దాసుడని, మరియు ఆయన ప్రవక్త అని సాక్ష్యం పలుకుట,
2. నమాజ్ స్థాపించుట,
3. జకాత్ చెల్లించుట,
4. అల్లాహ్ గృహము (కాబా) యొక్క “హజ్” యాత్ర చేయుట,
5.పవిత్ర రమదాన్ మాసపు ఉపవాసాలు పాటించుట”. 

హదీసు ప్రయోజనాలు 

1. ఐదు పూటల నమాజు యొక్క అవశ్యకత, దీనిపైనే ఇస్లాం నిలబడియున్నది. 

2. ఆలోచనల్లో చొచ్చుకుపోవటానికి జ్ఞానేంద్రియాల ద్వారా అర్ధమైయ్యే ఉపమానాలు ఇవ్వటం. ఇస్లాం మరియు దాని మౌలికల ఉపమానం పునాది పై నిర్మితమైయున్న ఇల్లు లాంటిది. 

3. ఐదు పూటల నమాజు చేయగలిగే శక్తి వున్న ప్రతి ఒక్కరిపై నమాజ్ పాటించుట విధి. ఎవరైతే షహాదతైన్, మరియు నమాజును విడనాడుతారో వారు ‘కుఫ్ర్’ చేసినట్లే (తిరస్కారానికి గురైనట్లై). 

4. ‘మాసము’ అనే పదము చెప్పకుండా కేవలం ‘రమదాన్’ పదము తోనే మాసము అని చెప్పుకోవచ్చు. 

5. ఇస్లాం అనేది అనేక రకాల విధులతో నిర్మితమైయున్నది. 

సూచనలు

సహీహ్ బుఖారీ-8, సహీహ్ ముస్లిం-16 
తెలుగు రియాజుస్సాలిహీన్ 2 – పేజి 72, హ1075.
(సహీహ్ బుఖారీ, సహీహ్ ముస్లిం, విశ్వాస ప్రకరణలు) 

హదీసు ఉల్లేఖులు 

హజ్రత్ అబూ అబ్దుర్రహ్మాన్ అబ్దుల్లాహ్ బిన్ ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ (రజియల్లాహు అన్హు): 

అబ్దుల్లాహ్ బిన్ ఉమర్ బిన్ ఖత్తాబ్ బిన్ నుఫైల్ బిన్ అబ్దుల్ ఉజ్జా అల్ ఖరషి, ‘అల్ అదవి’ అనేది పేరు. అబూ అబ్దుర్రహ్మాన్ కున్నియత్, ప్రవక్త (సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం) యొక్క సున్నతులను అందరికన్న ఎక్కువ అనుసరించే వారు. ఇందుకనే ఆయనకు ‘ముత్తబె సున్నత్‘ (సున్నత్ ను  అనుసరించేవారు) అనే బిరుదుతో గుర్తుచేయడం జరుగుతుంది. తమ తండ్రిగారుతోపాటు పిన్నతనంలోనే ఇస్లాం స్వీకరించి ముస్లిం అయ్యారు. ఆయన్ను ‘జాహిద్‘ (ప్రాపంచికతను విడనాడేవాడు), మరియు గట్టిజ్ఞానము గల సహాబాలో లెక్కించబడుతారు. మొదటి సారిగా ‘ఖన్ దఖ్‘ యుద్ధములో పాల్గున్నారు. పిన్న వయస్సు కారణంగా ‘బదర్’ యుద్ధములో అనుమతించబడలేదు. ‘ఖన్ దఖ్’ యుద్ధము తరువాత ఏ యుద్ధలములోనూ వెనుకవుండలేదు. ఎక్కువ హదీసులు ఉల్లేఖించే వారిలో వీరు కూడా వున్నారు. ఈయనతో హదీసు గ్రంధాల్లో దాదాపు 1630 హదీసులు ఉల్లేఖించిబడ్డాయి. 

(రి.సా. ఉర్దు – 1, పేజి:49)

—

అల్ అర్బయీన్ అన్నవవియ్యహ్ – 40 హదీసుల సమాహారం(మెయిన్ పేజీ)
https://teluguislam.net/40h/